Edebiyatta Spinoza
Hayati herhangi bir seye inanarak anlamlandiranlar, onunla akip giderken, özgür olduklarini düsünürler. Ondan bir anlam bulamayanlarsa Zorunluluk’un pençesine düstüklerine inanirlar. Bunlar için iki yol vardir: Ümitsizce isyan etmek ya da bilgenin özerkligini seçmek.
Spinoza düsüncesi Zorunluluk içinde Özgürlük arayisiyla sanata ve özellikle edebiyata genis kapilar açar: BORGES, BÜCHNER, CALVINO, CANETTI, CORTAZAR, FLAUBERT, GOETHE, HÖLDERLIN, MILLER, MURDOCH, TOLSTOY, TOURNIER, UNAMUNO ve digerleri... Sisler ardindaki bir Spinoza düsüncesini farkli yollardan izlerler. Ama onun özgürlestirici bir düsünce oldugunda birlesirler.
Çünkü Spinoza onlara hep su can alici soruyu sorar: Neden insanlar, sanki özgürlüklerinin ardindaymisçasina, hirsla kölelige dogru kosarlar?
Içinde bulundugu topluluga, onun kurallarina, degerlerine körü körüne boyun egmektense elestirel gözle bakabilen, akli ve bedeni hareketsizlestiren baglari koparabilen her insan Spinoza’da, Spinoza’yi olmasa bile, kendini bulacaktir.
Zenginlik, Güç, Ün isteginden ve tüm Tutkular’indan uzaklasarak...